نیمه‌شبِ بیست‌وسوم آوریل 1849، سی‌وشش نفر از جمله فیودور داستایفسکی به جرم عضویت در «محفل پتراشفسکی» بازداشت شدند. محاکمه‌ی داستایفسکی هشت ماه طول کشید. پس از اتمام بازجویی‌ها، به فرمان تزار نیکلای اول، دادگاه تشکیل شد و داستایفسکی را به جرم خواندن، گزارش‌ندادن و توزیع نامه‌های ضددینی و ضدحکومتی به تیرباران محکوم کرد. درست در سحرگاهی که محکومان پای سکوی تیرباران بودند و سه نفر از هم‌قطاران داستایفسکی با چشم‌های بسته در انتظار آتش گلوله بر سینه‌هایشان بودند، پیک تزار از راه رسید و خبر از لغو مجازات اعدام برای محکومان حلقه‌ی پتراشفسکی داد؛ اما تجربه‌ی عذاب روحی این لحظات هرگز داستایفسکی را رها نکرد.
سال 1860 داستایفسکی متن بازجویی‌هایش در زندان تزار را بازنویسی کرد و توضیحاتی نیز به آن افزود؛ کتاب حاضر شرحی است از آن تجربه‌ی هول‌آور. همچنین او درباره‌ی پرونده‌ی خود و دیگر اعضای محفل پتراشفسکی نوشته و البته مشروح بازجویی‌هایش را طی زمان رسیدگی به این پرونده بی‌کم‌وکاست آورده‌است.
درباره‌ی کتاب «اعترافات» که متن بازجویی‌ها از فیودور داستایفسکی است «نام، نام خانوادگی، سن و دین خود را بنویسید. آیا آداب دینی خود را به جا می‌آوردید؟ آیا املاک، ملک و یا سرمایه‌ای نقدی به نام خود دارید؟ اگر نه، هزینه‌ی خورد و خوراک خود و خانواده را، در صورت تأهل، از چه طریقی تأمین می‌کنید؟ – نام کامل من فیودور میخایلوویچ داستایِفسکی است. بیست‌وهفت سال دارم. مذهب من ارتدوکس یونانی-روسی است. آداب و تکالیف دینی را در زمان مقرر به جا می‌‌آوردم. پس از مرگ ...
بیشتر بخوانیدهیج دیدگاهی برای این کتاب ثبت نشده!
بخشی از کتاب
[1]. نیکلای بلچیکوف. داستایفسکی و پرونده‌ی پتراشفسکی. مسکو. انتشارات ناوکا. ۱۹۷۱. صفحه‌ی ۱۷۷.
[1]. پاول شگولِف. محفل پتراشفسکی در خاطرات معاصران. مسکو. ۱۹۲۶. جلد اول. صفحه‌ی ۲۰۴.
[1]. واسیلی دسنیتسکی. پرونده‌ی محفل پتراشفسکی. مسکو. انتشارات آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی. ۱۹۳۷. صفحه‌ی ۳۳۴.
[1]. نیکلای بلچیکوف. داستایفسکی و پرونده‌ی پتراشفسکی. مسکو. انتشارات ناوکا. ۱۹۷۱. صفحه‌ی ۴۸.
[1]. باریس یگوروف. محفل پتراشفسکی. لنینگراد. انتشارات ناوکا. ۱۹۸۸. صفحه‌ی ۶۳.
[1]. بیوگرافی، نامه‌ها و یادداشت‌های فیودور داستایفسکی. آرِست میلر. جلد اول. سنت‌پترزبورگ. انتشارات سوورین. ۱۸۸۳. صفحه‌ی ۱۲۲.
[1]. فیودور داستایفسکی. مجموعه آثار سی‌جلدی. جلد بیست‌ویکم. «مجله‌ی یادداشت‌های یک نویسنده». لنینگراد. انتشارات ناوکا. ۱۹۸۰. صفحه‌ی ۱۳۳.
[1]. فیودور داستایفسکی. مجموعه آثار سی‌جلدی. جلد بیست‌وهشتم. صفحه‌ی ۲۲۴.
[1]. فیودور داستایفسکی پس از بازداشت در تاریخ ۲۳ آوریل ۱۸۴۹، در طی ماه‌های مِه و ژوئن «توضیح‌نامه‌ای» را به نگارش درمی‌آورد و برای «اعلیحضرت تزار» می‌فرستد. هدف او از نگارش توضیح‌نامه تبرئه یا حداقل تخفیف مجازات شخص داستایفسکی و بسیاری از همفکران و دوستان نویسنده، شاعر، منتقد و روزنامه‌نگارش بود. این توضیح‌نامه به‌علت اینکه حاوی اسرار حکومتی سال‌های سلطنت تزار نیکلای اول (۱۷۹۶-۱۸۵۵) شناخته شد، مُهر محرمانه خورد و تنها هفده سال پس از مرگ داستایفسکی، در سال ۱۸۹۸ به ابتکار و همت همسرش، آنا داستایِفسکایا، تحت‌عنوان «شهادت‌نامه» در شماره‌ی سپتامبر مجله‌ی کاسماپولیس در سنت‌پترزبورگ چاپ شد.
[1]. میخائیل پتراشفسکی (۱۸۲۱-۱۸۶۶): متفکر، حقوق‌دان و فعال اجتماعی روس. عمده‌ی شهرت او از جلساتی است که تحت‌عنوان «شب‌های جمعه‌ی پتراشفسکی» از ۱۸۴۵ تا ۱۸۴۹ در منزلش برگزار می‌شد. محور اصلی این نشست‌ها «سوسیالیسم اتوپیایی» بود. اعضای این جریان که عموماً روشن‌فکران و دگراندیشان و نویسندگان و شاعران بودند، موضوعات روز اقتصادی و سیاسی را به بحث و بررسی می‌گذاشتند و تلاش می‌کردند برای برون‌رفت از شرایطی که اسفناک می‌دیدند، راه‌حل‌هایی (با رنگ‌ولعاب سوسیالیستی) عرضه کنند.
[1]. شارل فوریه (۱۸۳۷-۱۷۷۲): فیلسوف و اقتصاددان سوسیالیست و اتوپیست فرانسوی. بسیاری این متفکر جریان‌ساز را بنیان‌گذار «سوسیالیسم اتوپیایی» می‌نامند. منظور از سیستم فوریه در اینجا نظریات و راه‌حل‌های سوسیالیستیِ شارل فوریه برای رسیدن به جامعه‌ی آرمانی است.
[1]. نیکلای گوگول (۱۸۰۹-۱۸۵۲): نویسنده‌ی مشهور روس، از ۱۸۴۰ به بعد به‌شدت دچار بیماری روحی شد، بیماری‌ای که نگاهش را به زندگی تغییر داد. در پی آن، در آغاز سال ۱۸۴۷ مجموعه یادداشت‌هایی را با نام گزیده‌هایی از نامه‌هایم به دوستان چاپ کرد. این مجموعه در واقع شامل بخش‌هایی از نامه‌هایی بود که نگارنده به دوستان نزدیکش ازجمله واسیلی ژوکوفسکی (۱۷۷۳-۱۸۵۲) نوشته بود و در آن از کندوکاو‌های روحی‌اش پرده برداشت و از تمایل شدیدش به مذهب و روی‌گردانی از مسیری که تا پیش از بیماری رفته بود، سخن می‌گفت. این گرایش‌ها خشم مشهورترین منتقد ادبی قرن نوزدهم، یعنی ویساریون بِلینسکی (۱۸۱۱-۱۸۴۸) را به‌همراه داشت و او در ماه ژوئیه‌ی همان سال نامه‌ی سرگشاده‌ای به گوگول نوشت و در آن به‌شدت از نحوه‌ی برخورد گوگول با مسائل اجتماعی و دیدگاه‌های مذهبی‌اش و همچنین پذیرش تمام‌وکمال شرایط و تبعیت از نظم و نظام موجود انتقاد کرد. این نامه‌ی ضدحکومتی و ممنوعه بلافاصله از سطح جامعه جمع‌آوری شد، ولی مردم و تحصیل‌کردگان در جمع‌های خصوصی آن را می‌خواندند.
[1]. خودبیمارانگاری.
[1]. اشاره به انقلاب‌ها و شورش‌های فراگیر در سراسر اروپا طی سال‌های ۱۸۴۸ و ۱۸۴۹. مردمی که در پی ناکارآمدی حاکمان و قحطی و گرسنگی، خواهان اصلاح نظام حکومت‌داری و داشتن سهم بیشتر در اداره‌ی امور خود بودند، تقریباً در همه‌ی کشورهای اروپاییِ آن دوره -ازجمله فرانسه، کنفدراسیون آلمان، پادشاهی مجارستان، لهستان، امپراتوری اتریش و غیره- به پا خاستند و اروپا را با چالشی بی‌سابقه روبه‌رو کردند.
[1]. جمعیت امپراتوری روسیه در نیمه‌ی قرن نوزدهم حدود سی‌وشش‌میلیون نفر بود.
[1]. اشاره به تهاجم ارتش تاتارها و مغول‌ها به امیرنشین‌های روس باستان طی سال‌های ۱۲۳۶ تا ۱۲۴۲ میلادی.
[1]. اشاره به امیرنشین «نووگورود»، کشوری قرون‌وسطایی که طی سال‌های ۱۱۳۶ تا ۱۴۷۸ در شمالِ بخش اروپایی روسیه تشکیل شده بود و از رونق و پیشرفت‌های خوبی به‌لحاظ جمهوریت و حقوق شهروندی برخوردار بود.
[1]. پتر کبیر (۱۶۷۲-۱۷۲۵): معروف‌ترین تزار روس و پدر اصلاحات سیاسی و اجتماعی روسیه که این کشور را از قرون‌وسطا بیرون آورد و به یک امپراتوری مدرن اروپایی و هم‌عصر خود نزدیک کرد.
[1]. الکساندر گریبایدوف (۱۷۹۵-۱۸۲۹): دیپلمات، شاعر و نمایشنامه‌نویس معروف روس در آغاز قرن نوزدهم.
[1]. دنیس فون ویزین (۱۷۴۵-۱۷۹۲): نویسنده و نمایشنامه‌نویس عهد کاترین کبیر. نمایشنامه‌ی نابالغ (۱۷۸۱) مهم‌ترین اثرش به شمار می‌رود.
[1]. الکساندر پوشکین (۱۷۹۹-۱۸۳۷): بزرگ‌ترین شاعر روس و خالق شاهکارهای بی‌بدیل ادبیات روسی. او را پدر ادبیات روس نیز می‌نامند.
[1]. میخائیل لامانوسوف (۱۷۱۱-۱۷۶۵): یکی از بزرگ‌ترین دانشمندان تاریخ روسیه و بنیان‌گذار اولین دانشگاه روسیه در سال ۱۷۵۵ در مسکو.
[1]. منظور مجله‌ی ادبی یادداشت‌های وطنی است. این یکی از مهم‌ترین مجلات ادبی قرن نوزدهم روسیه است که طی سال‌های ۱۸۱۸ تا ۱۸۸۴ در سنت‌پترزبورگ منتشر می‌شده‌است. ویساریون بلینسکی، یکی از مهم‌ترین منتقدان ادبی قرن نوزدهم روسیه، طی سال‌های ۱۸۳۹ تا ۱۸۴۶ ریاست دپارتمان نقد ادبی این مجله‌ی وزین را بر عهده داشت و با مقالات پرمایه و متعددش موجب شهرت فراوان این مجله شد.
[1]. ایوان کریلوف (۱۷۶۹-۱۸۴۴): روزنامه‌نگار و شاعر معروف روسی قرن نوزدهم، خالق حکایت‌ها و افسانه‌های بی‌نظیر.
[1]. منظور مباحثه و گفت‌وگو درباره‌ی موضوعات حساس و ممنوعه‌ی سیاسی و اجتماعی است.
[1]. داستایفسکی همواره توضیحاتش را با آوردن مطالبی در داخل پرانتز تکمیل می‌کند تا از برداشت دوگانه‌ی نوشته‌هایش از جانب ارگان‌های امنیتی جلوگیری کند و مواضع دفاعی خود را به دست خویش تضعیف نکند.
[1]. فِلیکس امانوئل تول (۱۸۲۳-۱۸۶۷): معلم و فعال اجتماعی و از اعضای فعال نشست‌های پتراشفسکی.
[1]. ایوان یاسترژمبسکی (۱۸۱۰-۱۸۷۴): فعال سیاسی اهل سنت‌پترزبورگ که به‌همراه داستایفسکی به اعدام محکوم شده بود و بعد عفو شد و به‌همراه داستایفسکی و دورُف جهت تحمل حبس در اردوگاه کار اجباری به سیبری منتقل شد.
[1]. ویکتور کنسیدران (۱۸۰۸-۱۸۹۳): فیلسوف، اقتصاددان و سوسیالیست اتوپیست فرانسوی و یکی از مهم‌ترین شاگردان و پیروان شارل فوریه.
[1]. اشاره به انقلاب فوریه‌ی سال ۱۸۴۸ در فرانسه، اولین انقلاب از مجموعه انقلاب‌های فراگیر بود که طی دو سال ۱۸۴۸ و ۱۸۴۹ در بیشتر نقاط اروپا به وقوع پیوست.
[1]. اصطلاحی سوسیالیستی-آرمان‌شهری، ابداعیِ شارل فوریه به‌معنای جامعه‌ی کوچک و اشتراکی.
[1]. جریان منتسب به اِتیِن کابه (۱۷۸۸-۱۸۵۶): فیلسوف کمونیست فرانسوی.
[1]. این بازجویی به‌صورت کتبی و در تاریخ یازدهم ژوئن سال ۱۸۴۹ صورت پذیرفت.
[1]. ارتدوکس روسی شاخه‌ای از ارتدوکس یونانی است.
[1]. اولین آموزشگاه نظامی مهندسی در روسیه که در سال ۱۸۱۹ در شهر سنت‌پترزبورگ تأسیس شد.
[1]. استان تولا در صدوهشتادکیلومتری جنوب شهر مسکو واقع است.
[1]. میخائیل داستایفسکی (۱۸۲۰-۱۸۶۴): مترجم و روزنامه‌نگار روس، برادر بزرگ فیودور داستایفسکی و بهترین دوست و همکارش.
[1]. نیکلای مایکوف (۱۷۹۴-۱۸۷۳): نقاش برجسته‌ی روس.
[1]. استپان یانوفسکی (۱۸۱۵-۹۷۱۵): پزشک معالج داستایفسکی که بعدها کتاب خاطراتش را درباره‌ی معاشرت با داستایفسکی و معالجه‌ی او منتشر کرد.
[1]. سِرگی دورُف (۱۸۱۵-۱۸۶۹): شاعر و مترجم روس، از دوستان فیودور داستایفسکی.
[1]. الکساندر پالم (۱۸۲۲-۱۸۸۵): نویسنده و نمایشنامه‌نویس روس و از دوستان فیودور داستایفسکی.
[1]. الکسی پلِشِیِف (۱۸۲۵-۱۸۹۳): نویسنده، شاعر و منتقد ادبی روس.
[1]. واسیلی گالاوینسکی (۱۸۲۹-نامشخص): فعال سیاسی و اجتماعی و از اعضای محفل پتراشفسکی.
[1]. پاوِل فیلیپوف (۱۸۲۵-۱۸۵۵): فعال سیاسی و از اعضای محفل پتراشفسکی. او به دعوت و معرفی داستایفسکی در نشست‌های پتراشفسکی و دورهمی‌های دورُف حضور پیدا کرد.
[1]. آندرِی کرایِفسکی (۱۸۱۰-۱۸۸۹): ناشر و روزنامه‌نگار برجسته‌ی روس، مدیر مسئول مجله‌ی ادبی یادداشت‌های وطنی از ۱۸۳۹ تا ۱۸۶۷.
سبد خرید شما خالی است.
